Mülteci teknesi bozuldu. Hem de iki kere.
İlk bozulduğunda Vietnam’ın Hai Phong şehriyle Hong Kong arasında küçük bir adada karaya oturdu. İçinde 12 yaşındaki Giap Nguyen ve hiç tanımadığı 20 Vietnamlı mülteci daha vardı.
Giap o anları şöyle anlatıyor: “Teknedeki yiyecekleri bitirdikten sonra adada yenebilecek ne varsa yedik. Sonrasında aç kaldık.
Açlıktan bitkin düştüm. Ayakta duramıyordum.
Gözlerim kararmaya başladı. Gözlerimi açtığımda yerdeydim ve kargalar ağaçlardan bana bakıyordu. ‘Beni yiyecekler.’ diye düşündüğümü hatırlıyorum.”
Adada motorun pervanesi tamir edilerek yeniden yola çıkıldı … ardından denizin ortasında teknenin yakıtı bitti. Giap korkuyla köle tacirleri veya korsanların onları bulacağını düşünüyordu. Neyse ki bir kurtarma teknesi onları buldu. Tekne, bozulan başka bir mülteci teknesinin yolcularıyla doluydu. Giap ve teknedekiler de onlara eklendi.
Giap kurtarma teknesini tarif ederken “Elliden fazla kişi balık istifi olmuştuk. Doğruca Hong Kong’a gittik.”
Giap’ın 1980 yılında üç ay süren Vietnam’dan kaçış macerası acı doluydu … ama yine de onu, geride bıraktığından daha iyi bir hayat bekliyordu.
Giap Vietnam’da toprak bir kulübede büyüdü. Çalı ve otlardan oluşan çatısı yağmur ve güneşe karşı pek de koruyucu olmayan bu kulübede Giap, annesi ve iki kız kardeşi birlikte yaşıyordu. Aile günde bir öğün yemek ve diğer temel ihtiyaçları bulmakta zorlanıyordu.
Giap o günleri hatırlayarak “Vietnam takvimine göre yılbaşında kendime bir çift ayakkabı almıştım. Ayakkabılar bir iki haftada eskiyince tekrar yalınayak dolaşmaya başladım.” diyor.
Parlak bir gelecek hayali
Giap New Jersey’in Clifton bölgesinde UPS dağıtım aracı sürücüsü olarak çalışıyor. Bugün 53 yaşında olan ve 35 yıldır UPS’te çalışan Nguyen her gün Lyndhurst dağıtım merkezinden aldığı paketleri 150 noktaya dağıtıyor.
Kahverengi üniformayı 1986 yılında liseyi bitirir bitirmez giyen Giap, ilk olarak New Jersey, Fair Lawn’da çalışmaya başladı. İlk görevinde kayıpların önlenmesi için denetim görevlisi olarak çalıştı.
Bu konuda “Sanırım güven veren bir suratım var.” diyor.
İlk görevi biraz maceralı geçti. Giap yerel bir depoda, nakliyecilerin içinde olduğu bir suç faaliyetinin ortaya çıkmasına yardımcı oldu. Hırsızlar Minolta fotoğraf makineleri, Seiko saatler gibi değerli mallardan oluşan gönderilerin etiketlerini değiştirerek şebeke üyelerine gitmesini sağlıyordu. Giap yanlış etiketleri fark ederek dolandırıcılığı açığa çıkardı.
Giap’ın ilk kez dağıtım aracı sürücü koltuğuna oturması ise 2001 yılında oldu. O günden beri New Jersey banliyölerinin tanınan yüzlerinden biri olarak çalışmaya devam ediyor.
Nguyen şirket hakkında “UPS çok iyi bir şirket. Çalışkan biri kendisi ve ailesi için iyi bir yaşam sağlayabilir. Sıkı çalışmaya niyetiniz varsa, iyi imkânlarınız olur.” diyor.
Giap onlarca yıl boyunca gösterdiği özverinin karşılığını almış. New Jersey banliyösündeki evi, tam bir Amerikan Rüyası portresi gibi görünüyor. Evindeki televizyonda çok sevdiği futbol maçlarını izliyor ama televizyon onun için maçlardan daha büyük anlam taşıyor.
“Çocukken tek isteğim oturup izleyebileceğim bir televizyonumuz olmasıydı. Elektriğimiz yoktu. Evimizde su bile yoktu. Yani TV büyük bir hayaldi.”
Manevi borç
Giap’ın yaşadıkları ona şükretmeyi ve cömert davranmayı öğretmiş.
Yıllar boyunca Vietnam’a para gönderdi. Giap’ın annesi onun gönderdiği paralarla memleketleri Quảng Ninh’de güzel bir ev yaptırdı. Artık çalı çırpı ve otlardan oluşan bir çatının altında yaşamıyor. Giap’ın desteğiyle üç yeğeni üniversiteye gitti. İkisi muhasebeci, biri avukat oldu. Şimdi Giap’ın kız kardeşi olan annelerine onlar bakıyor.
Giap’ın 30 yıllık karısı Betty ve iki çocukları artık ayakkabı için endişelenmiyorlar.
Bethany iletişim bölümünden mezun. Brendon lise son sınıfta okuyor. Lakros ve Amerikan futbolu oynayan Brandon hemşirelik okumak istiyor.
Giap “Durumumuz çok iyi. Huzurluyuz.” diyor.
Hong Kong sonrası
Mülteci gemisi Hong Kong’a yanaştığında Giap’ın Asya ve Amerika’dan oluşan geçmişi ve geleceği şekillenmeye başladı. Babası ona vardığında söylemesi için kelimeler öğretmişti: Öksüzüm. Annem yok. Babam yok.
Mülteci merkezindeki görevliler onu anne babası olmayan mültecilerin olduğu özel bir bölüme yerleştirdiler. Üç öğün yemek veriliyordu. Nerede koruyucu aile istediği sorulduğunda Giap Amerika’da istediğini söyledi.
Thomas ve Cathy Pagano ona koruyucu aile oldu. Thomas ve Cathy, aileleri muhtemelen 20. yüzyılın başında New Jersey’e göçmüş İtalyan asıllı Amerikalı bir çiftti.
Giap kahkahayla “İnsanlara İtalyan’ım diyorum.” diyor ve ekliyor: “Paganolar benim annem babam oldu. Beni yetiştirdiler. İş ahlâkını bana onlar öğretti. Onlar hayatımda gördüğüm en iyi iki insandı.”
Paganolar eğitime çok önem veriyordu. Thomas Minolta’da çalışıyordu. Kathy ise bir yerel gazetede yazardı. Giap’ın İngilizce öğrenmesine yardım ettiler, onu okuttular ve çalışmaya başlamasını sağladılar.
UPS ona çalışma imkânı sundu.
“Kendimi şanslı hissediyorum.” diyor ve ekliyor: “Amerika fırsatlar ülkesi. İyi geçinmeliyiz. Hepimiz daha iyi bir hayata sahip olabildiğimiz bir yerde yaşıyoruz ve bu çok güzel.”
Editörün Notu: Film yapımcısı Kyle Le Giap’ın hikâyesini anlatan 30 dakikalık bir belgesel hazırladı. Buradan izleyin.